25 november 2022
Casus
Een echtpaar had in hun huwelijkse voorwaarden – vóór het huwelijk – opgenomen dat níet verplicht mocht worden tot partneralimentatie bij een toekomstige echtscheiding. Met andere woorden: zij sloten partneralimentatie bij echtscheiding contractueel uit.
Na hun scheiding vroeg de vrouw partneralimentatie van de man, ruim € 6.300 bruto per maand. De man verweerde zich door te stellen dat dit beding hem beschermde tegen elke alimentatieplicht.
Rechtsvraag
Is het wettelijk toegestaan om via huwelijkse voorwaarden het recht op partneralimentatie voorafgaand aan het huwelijk uit te sluiten?
Hof en Hoge Raad: besluit en motivering
- De rechtbank oordeelde dat het beding dat partneralimentatie uitsloot nietig is — op grond van artikel 1:400 lid 2 BW, dat stelt dat de wetelijke verplichting tot alimentatie géén contractueel kan worden uitgesloten.
- Het gerechtshof Den Haag bekrachtigde dit oordeel en wees de vordering van de man (uitsluiting partneralimentatie) af. Partijen werden geacht te moeten voldoen aan de wettelijke onderhoudsplicht — onafhankelijk van de huwelijkse voorwaarden.
- De zaak kwam uiteindelijk bij de Hoge Raad terecht, die:
- bevestigde dat zo’n ‘nihilbeding’ inderdaad ongeldig is;
- en benadrukte dat partneralimentatie niet contractueel vooraf mag worden uitgesloten, zelfs niet met instemming van de aanstaande echtgenoten.
- De voorziening werd kortom toegewezen aan de vrouw.
Waarom is deze zaak belangrijk?
- Huwelijkse voorwaarden mogen alimentatie níet uitsluiten. De wet streeft naar bescherming bij echtscheidingen en ziet alimentatie als essentiële noodzaak — wettelijk vastgesteld.
- Contractvrijheid heeft grenzen. Juist waar basisvoorzieningen spelen, zoals levensonderhoud, is de wet streng. Over overeenkomsten heen geldt dat wettelijke verplichtingen bindend zijn.
- De Hoge Raad bevestigde hiermee consistentie in het familierecht: dergelijk bedingen zijn nietig en mogen geen contractuele basis vormen.
Samengevat
- Onderwerp: Nietig nihilbeding in huwelijkse voorwaarden dat alle partneralimentatie uitsluit.
- Resultaat: Alimentatieclaim van oud-echtgenote toch toegewezen — beding ongeldig.
- Principe: Partneralimentatie kan (en mag) niet worden uitgesloten via huwelijkse voorwaarden.